تعریف ادبیات علمیتخیلی کار سادهای نیست. صدها تعریف متفاوت و حتی گاه متضاد از این سبک داستاننویسی وجود دارد. به همین دلیل، زمانی یکی از نویسندگان علمیتخیلی در جمعبندی تعاریف این ژانر گفته بود: علمیتخیلی همان است که در کتابفروشیها در قفسۀ آثار علمیتخیلی قرار دارد.
علمیتخیلی حیاتی تناقضآمیز دارد. ادبیات علمیتخیلی ــ با گمانهزنی دربارۀ درک ما از جهان، مسیرهای ممکن آینده، گذشتههای ممکنِ محققنشده، تغییر باورهای رایج، مسائل اخلاقی و فلسفی و انسانی که هنوز با آن مواجه نشدهایم ــ نهتنها ابزاری برای الهامبخشی و پیشراندن دنیای علم که ابزاری مهم در خدمت ارتباط میان علم و مردم و در عین حال بستری برای ارتقای فنهای ادبی داستانگویی است.