مقدمه مترجم: عبارات «افشاگر» و «افشاگری»، در روزگار ما، بخش ثابت روزنامهنگاری جهان است. از اینرو، همکاری روزنامهنگاران و افشاگران در کشورهای پیشرفته کاملاً جا افتاده است. در کشور ما نهتنها قوانین و مقرراتی در حمایت از افشاگری وجود ندارد بلکه روزنامهنگاران، که اصولاً حرفهشان نوشتن از نقاط ضعف و تخلفات است، همواره در معرض اتهامات مختلف قرار دارند، چه رسد به همکاری با افشاگران. با وجود این، آشنایی با نحوه همکاری با افشاگران برای همه روزنامهنگاران لازم است تا در صورت فراهمشدن فرصت غافلگیر نشوند. در ادامه قسمت پایانی گزارش سازمان «پروژه پاسخگویی دولت» (Government Accountability Project) یا همان «گپ» (GAP) را میخوانید. در قسمت اول خواندیم که افشاگر کیست و چه کارهایی انجام میدهد، در قسمت دوم تفاوت «افشاگر» با «خبرکش» روشن و به نقش وکلا و روزنامهنگاران پرداخته شد. در قسمت سوم درباره نحوۀ همکاری افشاگران و روزنامهنگاران بحثها و پیشنهاداتی مطرح شد. و در قسمت پایانی فهرستی از بسترهای امن برای ارتباط با افشاگر ارائه میشود.
آیا منبع شما باید ناشناس بماند؟
همیشه ناشناس ماندن بهترین روش برای محافظت از منبع خبری افشاگر نیست، خصوصاً اگر افشاگران پیش از تماس با رسانه نگرانیهاشان را در داخل سازمان اعلام کرده باشند و حالا کارفرما بعد از انتشار اطلاعات در رسانهها از جنس اطلاعات افشاشده کموبیش میتواند حدس بزند منبع افشاگری کدام کارمند است. ناشناس ماندن منبع، همزمان با افشای اطلاعات در رسانهها، اقدامات تلافیجویانه حقوقی کارفرما را اگر نه غیرممکن بسیار سخت میکند. اما بهخاطر داشته باشید، طبق قوانین مرتبط با افشاگری [در ایالات متحده] یک کارمند باید نشان دهد که کارفرما از اینکه افشاگر قصد داشته ماجرا را رسانهای کند اطلاع داشته است.۱ بنابراین، انتشار نام افشاگر با تأکید بر این نکته در خبرها که او این کار را با اهداف انسانی انجام داده است میتواند به حفظ حقوقش کمک کند.
با اینحال، عمومی شدن نام افشاگر یعنی تمامی پلهای حرفهای پشت سر او خراب شده است. معمولاً خود افشاگران ترجیح میدهند ناشناس بمانند؛ چرا که اظهار نظر علنی آنها، بنا به تخصص و رتبۀ کاریشان، یا غیرقانونی است یا ممکن است در معرض انتقامجویی کارفرمایان قرار بگیرند. البته هرچه تلاش کنند که ناشناس بمانند باز این خطر همیشه وجود دارد که هویتشان افشا شود؛ چرا که کارفرما پس از افشای اطلاعات قطعاً بهشدت در پی یافتن منبع اطلاعات افشاشده خواهد بود. اطلاعات خاصی که فقط افشاگر به آنها دسترسی داشته یا میتوانسته دسترسی داشته باشد، ممکن است در حکم نام یا امضای آن افشاگر باشد.