دیدن مثل سایبورگ؟ معصومیت دانش پساانسانی

1. مقدمه

برقراری ارتباط میان فلسفه و زندگی‌نامه فعالیتی مملو از دشواری است، که یکی از این مشکلات ارتباط جبرگرایانه‌ای است که میان ‏زندگی و اندیشه برقرار می‌کنیم. با داشتن این مسئله در ذهن، اگر بتوانیم همچنان فرض کنیم که جملات هستی‌شناختی موجود در ‏زندگی‌نامه با موضع ـ سوژۀ نویسنده‌شان ارتباط دارند، پس باید تأکید کنیم که سنجش پارادایم‌های نظری شامل تحلیل انگیزه‌های ‏نویسنده نیز بشوند. سنجش نظریه نباید از بررسی امیالی که آن نظریه ابرازشان می‌کند، نیازهای شناختی یا تحلیلی‌ای که درصدد ‏تحقق آن‌هاست و دلیلی که برای پی‌گیری برخی از پرسش‌ها (به‌جای سایر پرسش‌ها) دارد، اجتناب کند. هنگامی که نظریه درصدد ‏صدور احکامی در مورد اکنونِ خود است، چنین پرسش‌هایی بیش‌ازپیش مفید خواهند بود، زیرا شرایط سیاسی نیز بی‌واسطه‌تر از ‏همیشه حضور دارد. با داشتن این اصل در ذهن، مایلم چیزی را بررسی کنم که جزو برجسته‌ترین تفسیرها از عصر کنونی است: یعنی ‏آن دسته از وصف‌های «پساانسان» که برای توضیح تحول بنیادین تجربۀ وجودی عمدتاً به پیشرفت‌های فناورانه معاصر می‌نگرند.¹ دلیل اینکه چنین حوزه‌ای را برای بحثم انتخاب کرده‌ام این باور است که چنین نظریه‌هایی معمولاً شکاف‌های عمیق جهانی را در ‏دسترسی به فواید این پیشرفت‌های فناوارنه و اجتناب از مضرّات آن‌ها نادیده می‌گیرند و همچنین تداوم ساختارهای تاریخی ‏نابرابری را نیز نمی‌بینند. با توجه به این زمینه، پیشنهاد می‌کنم که شرایط خاصی را به‌خاطر آوریم که مفاهیمی که از تجربۀ دیجیتال ‏در ذهن داریم طی آن شکل گرفتند، یعنی رژیم‌های معاصر مالکیت شخصی. داشتن این زمینه در ذهن نه‌تنها می‌تواند برای اندیشیدن ‏درمورد افق‌های تاریخی نظریات اجتماعی‌مان ارزشمند باشد، بلکه ممکن است ما را قادر سازد تکانه‌هایی را که باعث به‌وجود‌آمدن ‏آن‌ها شده‌اند نیز درک کنیم.‏