وه چه تمدن زیبایی، تمدنی که با قطار برای آدم‌ها خفت و خواری و بردگی به ارمغان می‌آورد! وه چه پیشرفتی، افترازنی‌ها، حمله‌ها و فرمان شلیک مسلسل به آدم‌ها از طریق تلگراف! […] وه چه رشدی، چه توسعه‌ای! آن جاده‌ها و آن پل‌ها و آن آباره‌ها و آن زمین‌های کِشت‌شده و آن باتلاق‌های خشک‌شده و آن جنگل‌های ردیف‌شده و تمیزشده، آن کشتزارهای آبیاری‌شدۀ حیرت‌انگیز، و همۀ این‌ها به‌ترتیبی که انبوه آدم‌هایی که حاکم زندگی خویش بودند و حالا خوار و خفیف شده‌اند به‌صورت خنازیری درآمده‌اند که چه‌بسا آسوده‌خاطر می‌چرند و در سیرک‌ها کف می‌زنند و برای جرم و جنایت یارانه می‌دهند و در نیروهای مسلح خدمت می‌کنند تا برادران و خواهران‌شان را به بردگی بکشند و به جلال و رونق و تمدنِ امپراتوری‌ها یاری رسانند!
ــ فرانسیسکو بیلبائو
این حرف‌ها را فرانسیسکو بیلبائو، نویسنده و فیلسوف و دولتمردِ شیلیایی، در ۱۸۶۴ در کتاب انجیل آمریکایی نوشت. بیلبائو نیک می‌دانست که استعمارگران اروپایی قرن‌ها زیر پرچمِ «تمدن» مردمان بومی آمریکای لاتین را در هم کوفته و جان و مال‌شان را به یغما برده بودند. در این پاره، او دربارۀ پیشرفتی که «رشد و توسعۀ فناوریِ» اروپایی‌ها از قرار معلوم برای نوع بشر به ارمغان آورده است ابراز تردید می‌کند. او نیک می‌دانست که رشد و توسعۀ فناوری که جوامع «متمدن» به ارمغان می‌آوردند مطابق اهدافِ امپریالیستی صورت می‌بندد و به این اعتبار، اگر در چارچوب ارزش‌های انسانی به موضوع نظر کنیم، لزوماً مستلزم پیشرفت نیست.
خواننده گرامی
ادامه مطلب را می‌توانید با اشتراک دیجیتال «بازخورد» بخوانید.
با اشتراک دیجیتال:
ـــ به محتوای مطالب شماره جاری دسترسی دارید.
ـــ آرشیو کامل شماره‌های شش سال گذشته مجله در اختیارتان است.
ـــ مطالب ویژه وب‌سایت را می‌خوانید.
گزینه‌های اشتراک را در ادامه همین صفحه ببینید
