رسانه‌های اجتماعی و دیالکتیک روشنگری

اول بار که متوجه شدم قرار است «نظریه‌های انتقادی دربارۀ رسانه‌های اجتماعی» مضمون اصلی چهارمین «همایش آی‌سی‌تی‌اِس و جامعه» در شهر اوپسالا (مرکز سوئد، مه ۲۰۱۲) باشد در جا از خودم پرسیدم این دو مقوله را چگونه ‏می‌توان با هم جفت‌وجور کرد. مگر ممکن است؟ نظریۀ انتقادی به‌معنای اخص کلمه، آن‌طور که در آرمان و عمل ‏فیلسوفان مکتب فرانکفورت در قرن بیستم پیاده شد، موضوعی بود که من در ایام دانشجویی که در دانشگاه کپنهاگن فلسفه ‏می‌خواندم مطالعه کرده بودم و با شور و شوق درباره‌اش بحث می‌کردم ــ اما این مال خیلی سال پیش است، و به‌نظرم ‏چنان آمد که در چند دهۀ گذشته چیز زیادی دربارۀ «نظریۀ انتقادی» به گوشم نخورده بود. اما رسانه‌های اجتماعی به‌طور ‏قطع موضوعی بود که در سال‌های اخیر فت و فراوان درباره‌اش شنیده بودم ــ موضوعی بود که دانشجویانم و تا حدودی ‏حتی بعضی همکارانم در «دانشکدۀ ارتباطات دانشگاه راسکیلدۀ دانمارک» رفته‌رفته با ذوق‌وشوق فراوان درباره‌اش ‏مطالعه و بحث می‌کردند.