ویروس عالم‌گیر کرونا دیر یا زود از بین خواهد رفت و واکسن و دارویش کشف خواهد شد. اما رد و اثرش تا مدت‌ها باقی خواهد ماند. وانگهی دانشمندان از سال 2003 که ویروس سارس، اولین نمونه از این ویروس‌ها، شایع شد، هشدار داده بودند که کروناهای مشابه باز خواهند گشت. اما گوش دولتمردان به این حرف‌ها بدهکار نبود. اکنون که این ویروس عالم‌گیر شده و همه‌چیز را مختل کرده تازه همه دنیا فهمیده‌اند که چه خطری بیخ گوش‌مان بوده. حالا که کار از کار گذشته مردم و دولت‌های جهان به این بیماری حساس شده‌اند. بیماری کوویدـ19 همه‌جا را به‌هم ریخته و آثاری از خود بر جای گذاشته و می‌گذارد که به‌راحتی پاک نخواهد شد.
اغراق نیست اگر بگوییم مهم‌ترین تأثیر کوویدـ19 در حوزه ارتباطات مربوط است به مسئله حفاظت از حریم خصوصی که در ماه‌های اخیر به‌نفع سلامت اجتماعی و امنیت بهداشتی رنگ باخته است. شهروندان دهه‌هاست در راه حفاظت از حریم خصوصی تلاش کرده‌اند اما حالا یک بیماری عالم‌گیر همه این مناسبات را بر هم زده است.
اقتصاد رسانه‌های جریان اصلی از دیگر ضرباتی است که ویروس کرونا بر پیکر ارتباطات فرود آورد. در این میان، مطبوعات و به‌خصوص مطبوعات محلی و مستقل بیشترین لطمه را خوردند. در ایران نیز از اوایل شیوع ویروس کرونا فروش مطبوعات کم و کمتر شد. حتی بعد از تعطیلات نوروز 1399 انتشار مطبوعات یک هفته‌ای ممنوع شد. هرچند سرگیری انتشار نشریات نیز توفیر چندانی در فروش آن‌ها نداشت. این در شرایطی بود که مخاطبان تشنه پیگیری این وضعیت فوق‌العاده بودند اما چون به بخش‌های اقتصادی کشورها ضربه‌های سختی وارد شده بود میزان آگهی‌ها به‌شدت کاهش یافت و مخاطبان با پیش‌بینی شرایط سخت اقتصادی، کمتر از سابق محصولات رسانه‌ها را مستقیماً خریدند. گرچه کاهش مخاطب مطبوعات داخلی و بی‌اعتمادی مردم به رسانه‌ها از سال‌ها قبل شیوع ویروس کرونا آغاز شده بود، صدمه‌ای که بر رسانه‌های جریان اصلی وارد شد آثارش تا مدت‌ها بر جای خواهد ماند.
ولی رسانه‌های جایگزین، نظیر پورتال‌ها و پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی جمع‌آورنده اخبار، نهایت استفاده را از فرصت پیش‌آمده در این دوره بردند و به‌اصطلاح شاه‌ماهی‌هایی از آب گل‌آلود گرفتند. شرکت‌های بزرگ اینترنتی در حوزه‌های مختلف، از موتورهای جست‌وجو و تلویزیون‌های VOD و اشتراک موسیقی و فیلم در قالب استریم گرفته تا فروشگاه‌های اینترنتی و اپلیکیشن‌های چت و دورکاری، فرصتی بی‌نظیر به‌دست آورده بودند تا فروش خود را چندین برابر کنند. هرچند در معدود حوزه‌هایی نیز آسیب‌هایی جبران‌ناپذیر خوردند؛ مثل شرکت‌های آنلاین فعال در حوزه گردشگری یا فروش اینترنتی بلیت قطار و هواپیما. بااین‌حال، به‌قدری اوضاع به کام شرکت‌های اینترنتی شیرین بود که در یک جمله می‌توان گفت سیلیکون ولی عاشق ویروس کرونا شده است.
اقتصاد گیگ نیز که پیوندی وثیق با ارتباطات دارد در دوره عالم‌گیری کوویدـ19 رشدی افسارگسیخته داشت، چندان که گفته می‌شود روندهای کلان اقتصاد جهان را در سال‌های آینده تعیین خواهد کرد و با همه مشکلاتی که دارد (در شماره یازدهم بازخورد به تفصیل بررسی شده است) به یکی از قالب‌های اصلی اشتغال و کار در دنیا تبدیل خواهد شد. دورکاری هم یکی از شکل‌های غالب اشتغال در آینده خواهد بود.
در ارتباطات انسانی نیز این بیماری با جاانداختن حدی از فاصله‌گیری اجتماعی مقدمات انزوای هرچه بیشتر انسان‌ها را فراهم کرد و فعالیت‌های اجتماعی را به کمترین حد رساند. حتی راهپیمایی‌های اعتراضی در کشورهای مختلف جهان خاموش شدند و چند ماهی خبری نبود تا اینکه در هنگ‌کنگ و سپس در آمریکا دوباره شعله‌های اعتراض از زیر خاکستر برخاست. مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها نیز تعطیل شدند و انسان اجتماعی عقب و عقبت‌تر نشست و به کنج انزوا خزید.
در سال‌های پیش رو، آثار برجای مانده از عالم‌گیری ویروس کرونا با تعیین روندهای کلان ارتباطات چنان در جوامع انسانی ریشه خواهد دواند که نمی‌توان به‌راحتی گفت «کرونا را شکست دادیم» و دیگر اثری از آن نیست. ویروس کرونا احتمالاً تا مدت‌ها با ما خواهد ماند، حتی اگر پزشکان و دولت‌ها بگویند خطر ابتلا به صفر رسیده است.
